Effectieve (peer)feedback: werk aan kwaliteitsbesef

Ik had laatst een gesprek met een docententeam waarin de docenten rapporteerden over de tegenvallende resultaten van de studenten bij de inlevering van hun portfolio met beroepsproducten. Het merendeel van de studenten kreeg een onvoldoende omdat de kwaliteit onder niveau was. De studenten reageerden verbaasd en verrast dat zij het niet gehaald hadden. Blijkbaar hadden de studenten een ander idee wat er van hen verwacht werd of wat de bedoeling was. Voor mij was de reactie van de studenten een duidelijk signaal dat de docenten iets hadden laten liggen.

We geven studenten vaak complexe opdrachten als het maken van een reflectieverslag, het opstellen van een advies of het voeren van een salesgesprek etc. Voor studenten is het meestal de eerste keer dat zich aan een dergelijke opdracht wagen. Meestal hebben ze geen idee of beeld van het gevraagde beroepsproduct (waar ga of moet ik naartoe?). Hoe complexer de taak, hoe moeilijker het wordt om een inschatting te maken. Meestal doen wij veel moeite om die kwaliteit vast te leggen in beoordelingscriteria of rubrics en die dan toe te lichten. Maar veelal blijkt zo’n toelichting niet te volstaan als je naar de prestaties van studenten kijkt. Er is meer nodig om het juiste kwaliteitsbesef te creëren bij studenten.

Als je als docent en student niet op dezelfde lijn zit qua verwachtingen wordt feedback ook lastig. De kans is dan immers groot dat de student de feedback niet begrijpt en er dus ook niet mee aan de slag gaat. Dit geldt natuurlijk ook voor peerfeedback. Je moet samen met de studenten helderheid hebben over welke kwaliteit er gevraagd wordt. Willen we dit effectief doen dan zijn er twee zaken van belang: het werken met voorbeelden en het voeren van het gesprek met studenten over deze voorbeelden. Het inschatten van kwaliteit van werk leer je door het te ervaren en niet alleen door een uitleg hierover! Bedenk zelf maar hoe jij een goed beeld hebt gekregen van de beroepsproducten die je vraagt.

Ik geef je drie werkvormen die je kunt gebruiken om te werken aan kwaliteitsbesef.

1.    Laat studenten eerder werk analyseren

Laat de studenten drie versies van een opdracht bestuderen en ordenen van goed tot slecht. Laat de studenten noteren wat ze de sterke en goede punten vinden van iedere versie en bespreek hun analyses klassikaal.

2.    Bespreek twee goede voorbeelden

Geef studenten twee versies van dezelfde opdracht die heel verschillend zijn maar toch allebei de beoordeling goed hebben gekregen. Laat de studenten de werken vergelijken en laat ze de verschillen en overeenkomsten opschrijven en laat ze noteren hoe dit zich verhoudt tot de criterialijst. Bespreek de voorbeelden klassikaal en start met een stemming.

3.    Worst of best case

Laat studenten in groepjes vertellen over een echte situatie die zij meemaakten zoals een presentatie, een tekst schrijven of een sollicitatiegesprek voeren. Laat ze dit vertellen vanuit het perspectief dat alles mislukte. En laat ze dit herformuleren in een tip om het te laten mislukken. Herformuleer alle tips tot een overzicht van de criteria. Je kan deze vorm natuurlijk ook omdraaien naar een positieve ervaring. Wel minder leuk en minder motiverend!

In deze drie werkvormen laat je studenten dus met voorbeelden werken en ze het gesprek hierover voeren. En daarmee komt kwaliteit pas echt tot leven.

Zie hiervoor ook: Stijn Vanhoof en Geert Speltincx. 2022. Feedback in de klas, verborgen leerkansen. Amsterdam: Lannoo Campus.