Hoe draag je effectief bij aan de autonomie van studenten?

In mijn vorige blog benoemde ik vier valkuilen waar je in kunt trappen als je de autonomie van studenten wilt stimuleren. Een docent reageerde op dit blog met de vraag: maar hoe kan ik dan wel op een effectieve manier autonomie bevorderen? Of: wat kan ik in mijn colleges of begeleiding doen om zoveel mogelijk tegemoet te komen aan de autonomie van studenten? Ik geef je hierbij een checklist van zes acties.

1. Vraag naar de beleving van studenten

• Informeer regelmatig naar hoe ze de bijeenkomst ervaren
• Reageer op signalen die het leren of lesgeven belemmeren

2. Maak studenten medeverantwoordelijk voor het verloop van de bijeenkomsten

• Maak ze medeverantwoordelijk voor de inhoud (wat)
• Maak ze medeverantwoordelijk voor de procedure (het hoe)
• Maak ze medeverantwoordelijk voor de interactie (hoe met elkaar om te gaan)

3. Bied studenten keuzemogelijkheden

• Geef aan waaraan, wanneer, waar, met wie en hoe ze mogen werken
• Zorg voor een toename in keuze gedurende de jaren

4. Geef aan waarom je wilt dat studenten iets moeten doen

• Leg uit in plaats van op te leggen
• Benoem het nut en de noodzaak van de leeractiviteit voor de directe leefwereld van de studenten, voor de studie en voor het beroepenveld

5. Stel vragen waarmee het denken gestimuleerd wordt

• Over de collegestof: stel hogere-orde-vragen

  *     ‘Wat kan er gebeuren als we overstappen op kernenergie?’*

• Over het leerproces: stel wat-vragen

  *    ‘Wat zijn de voordelen van jouw werkwijze?*’

6. Gebruik uitnodigende taal

  *    ‘Je kunt’* of ‘Als je wilt’ of ‘Ík vraag je’

Realiseer je dat autonomie niet kunt bevorderen zonder daarbij structuur en kader te bieden aan studenten. Structuur bestaat onder meer uit een duidelijke opzet van je college met een motiverende start, een helder midden en een succesvol einde. Door heldere afspraken met de studenten te maken over hoe jullie gaan werken en deze ook te handhaven, bied je een veilig kader.

Weet dat studenten volwassen genoeg zijn om om te gaan met geboden autonomie, alleen zullen zij in het eerste jaar baat hebben bij meer structuur en kader dan aan het einde van hun opleiding. Vandaar ook mijn advies om het geven van keuzemogelijkheden gefaseerd op te bouwen.

Zie voor een uitgebreide toelichting op de zes aspecten: studentenverleidentotleren